ถ้าพูดถึงวันเด็กแห่งชาติ นอกจากวันหยุด กิจกรรม ของขวัญ งานเปิดทำเนียบ และรถถัง (เอ๋) สิ่งแรกๆ ที่หลายคนนึกถึงก็คงจะเป็น “คำขวัญวันเด็ก” อย่างไม่ต้องสงสัย “คำขวัญวันเด็ก” เริ่มต้นครั้งแรกในปี พ.ศ.2499 โดยจอมพลแปลก พิบูลสงคราม และแม้ว่าจะเว้นว่างการจัดงานไปถึง 2 ปี แต่ภายหลังในปี พ.ศ.2502 จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ก็ได้มีการกลับมามอบคำขวัญอีกครั้ง และส่งต่อเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของนายกรัฐมนตรีไทยนับแต่นั้นเป็นต้นมา (มีการงดเว้นจัดงานอีกครั้งในปี พ.ศ.2507) ซึ่งคำขวัญวันเด็ก ไม่ได้เป็นเพียงประโยคท่องจำพอให้เป็นสีสัน แต่เป็นสิ่งที่สะท้อนมุมมอง และขยายภาพของเด็กๆ ในอุดมคติของผู้นำแต่ละท่านในแต่ละยุคสมัยให้ชัดเจนมากขึ้น แถมยังทำให้เราเห็นสภาพบ้านเมือง สังคม และเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในยุคนั้นๆ อีกด้วย ก่อนไปฉลองวันเด็กแห่งชาติปีนี้ ขอชวนชาวแมงโก้มาค้นหาที่สุดของคำขวัญวันเด็กจาก 65 คำขวัญจาก 18 นายกรัฐมนตรี ตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน มาถอดรหัสคำซ้อน คำซ้ำ หยิบประโยคพูดกันย้ำๆ มาฟังย้อน ชวนคิดนะน้อนๆ ว่าสะท้อนอะไร? ปล.ว่าแต่ถ้าไม่ใช่คำฮอตคำฮิตที่ติดอันดับเหล่านี้คำขวัญวันเด็กเพื่อคนเจนใหม่ควรจะเป็นแบบไหนหนึ่งประโยคที่จะฝากให้อนาคตของชาติที่แสนสดใสใช้คำว่าอะไรกันบ้างดีบอกกันมาหน่อยย นายกฯ ที่มอบคำขวัญมากที่สุด อันดับ 1 ร่วมระหว่างจอมพล ถนอม กิตติขจร (พ.ศ.2508-2516) และ พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (พ.ศ. 2558-2566) ทำหน้าที่มอบคำขวัญบ่อยที่สุด คนละ 9 ครั้งด้วยกันคงต้องมารอลุ้นว่าปีหน้าฟ้าใหม่จะทำลายสถิติหรือเปล่า คำขวัญวันเด็กปีแรกสุด พ.ศ. 2499 “จงบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่นและส่วนรวม” – จอมพล ป.พิบูลสงคราม คำขวัญวันเด็กปีล่าสุด พ.ศ. 2566 “รู้หน้าที่ มีวินัย ใฝ่ความดี” – พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา คำขวัญวันเด็กที่สั้นที่สุด สถิติน้อยที่สุด 3 คำ 14 ตัวอักษรเท่านั้น! พ.ศ. 2517 “สามัคคีคือพลัง” – ศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักดิ์ พ.ศ. 2527 “รักวัฒนธรรมไทย” – พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ คำขวัญวันเด็กที่ยาววววที่สุด พ.ศ. 2511 “ความเจริญและความมั่นคงของชาติไทยในอนาคต ขึ้นอยู่กับเด็กที่มีวินัย มีความเฉลียวฉลาด รักชาติยิ่ง” – จอมพล ถนอม กิตติขจร คำนวณดูแล้วยาวถึง 20 คำ 94 ตัวอักษรเลยทีเดียว คำขวัญวันเด็กที่เป็นเรื่องเป็นราวที่สุด พ.ศ. 2502-2506 ระหว่างในสมัยของจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้มอบคำขวัญเอาไว้ 5 คำขวัญ ซึ่งทั้ง 5 คำขวัญขึ้นต้นด้วยประโยคที่ว่า “ขอให้เด็กสมัยปฏิวัติของข้าพเจ้า จงเป็นเด็กที่…” คิดจัดวางให้ร้อยเรียงต่อกัน จนต้องยกให้เป็นคำขวัญที่เล่าต่อเนื่องเป็นเรื่องราวที่สุด รวมคำฮิตยอดนิยม หมายเหตุ : นับรวมคำขวัญซ้ำ และคำซ้ำในคำขวัญเดียวกันด้วยนะ! อันดับที่ 1 คำว่า “เด็ก” 34 ครั้ง อันดับที่ 2 คำว่า “ชาติ” 19 ครั้ง อันดับที่ 3 คำว่า “วินัย” 18 ครั้ง คำอื่นๆ ที่น่าสนใจ ใช้ซ้ำ 16 ครั้ง “คุณธรรม” ใช้ซ้ำ 11 ครั้ง “ขยัน” ใช้ซ้ำ 10 ครั้ง “สามัคคี” ใช้ซ้ำ 9 ครั้ง “ประหยัด” ใช้ซ้ำ 8 ครั้ง “อนาคต” ใช้ซ้ำ 6 ครั้ง “เรียนรู้”, “สัตย์ซื่อ” ใช้ซ้ำ 5 ครั้ง “รู้หน้าที่”, “ศึกษา” , “ฉลาด” ใช้ซ้ำ 4 ครั้ง “มั่นคง”, “เจริญ” , “เชิดชู” ใช้ซ้ำ 3 ครั้ง “เยาวชน” , “สร้างสรรค์” , “ศาสน์” , “วัฒนธรรมไทย” , “เทคโนโลยี” ใช้ซ้ำ 2 ครั้ง “ยาเสพติด” , “หมั่นเพียร” คำแปลกไม่เหมือนใคร ใช้ซ้ำอยู่คนเดียว ถัดจากคำที่เห็นบ่อยๆ จนชินตาก็มีบางคำที่ใช้ซ้ำอยู่ประปราย แต่ดันมาจากนายกคนเดียวกันนี่สิ ถือเป็นอีกประเด็น น่าคิดว่าคำซ้ำเหล่านี้ อาจเป็นเรื่องโดดเด่นที่นายกแต่ละท่านใส่ใจและให้ความสำคัญเป็นพิเศษหรือเปล่า คำว่า “นิยมไทย” จาก พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ใช้ซ้ำ 4 ครั้ง คำว่า “ประชาธิปไตย” จาก ชวน หลีกภัย ใช้ซ้ำ 2 ครั้ง คำว่า “สิ่งแวดล้อม” จาก ชวน หลีกภัย ใช้ซ้ำ 2 ครั้ง คำว่า “ปัญญา” จาก ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ใช้ซ้ำ 2 ครั้ง คำเด็ดไม่ซ้ำ ใช้เพียงหนึ่งครั้งเท่านั้น มาดูคำเด็ดที่มีอยู่น้อยนิดในบรรดาคำขวัญทั้งหมดกันบ้าง ซึ่งบอกเลยว่าบางคำที่ปรากฏอยู่ในลิสต์นี้ บางคำก็แหวกแนว แปลกใหม่ มีเอกลักษณ์ชัดเจน แต่บางคำได้เห็นแล้วแทบไม่เชื่อสายตาตัวเองว่าตลอดหลายปีที่ผ่านมามีคำนี้แค่ครั้งเดียวเองเหรอ!!!! คำว่า “ก้าวหน้า” “สะอาด” “ระเบียบ” – จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ คำว่า “สัมมาคารวะ” “ความสุข” “แข็งแรง” – จอมพล ถนอม กิตติขจร คำว่า “สนุก” – ทักษิณ ชินวัตร คำว่า “ประกายฝัน” “มีจิตสาธารณะ” – อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ คำว่า “รับผิดชอบ” “ภักดี” – พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา คำขวัญสุดเฟี้ยว ไม่เข้าร่วมแต่เข้ารอบ ไม่พูดถึงไม่ได้เลยกับ 2 คำขวัญเท่ๆยอดแชร์ถล่มทลายจากบุคคลที่ไม่ใช่นายกรัฐมนตรีแต่โดนใจดีจริงๆจนต้องจัดไว้ในหมวดคำขวัญที่แม้ไม่เข้าร่วมแต่เข้ารอบไปเลยย พ.ศ.2566 ”สร้างสรรค์ความคิด ผูกมิตรซื่อตรง ก้าวอย่างมั่นคง ฟังทรงอย่างแบด” – Paper Planes “เรียนอย่าแบด แซดอย่าบ่อย สู้อย่าถอย ค่อยๆ สร้างพลังใจ” – ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ขอบคุณข้อมูลจาก th.wikipedia.org
