“มี IQ มี EQ แล้วมี MQ กันด้วยหรือเปล่าคะ” บทสนทนาบางช่วงบางตอนจากเรื่องแรงเงา 2 ระหว่างมุนินทร์กับรัชนกได้ปะทะฝีปากกัน เกี่ยวกับความฉลาด นี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผู้เขียนฉุกคิดว่า แท้จริงแล้วความฉลาดมันยังมีอีกมากมาย มาดูกันว่าเรามีกันครบหรือไม่ IQ (Intelligent Quotient) ความฉลาดด้านสติปัญญา IQ ย่อมาจาก Intelligent Quotient (ถูกคิดค้นโดย LM Terman เมื่อปี 1916) หมายถึง ความฉลาดทางปัญญา ในเรื่องความคิด ความจำการใช้เหตุผล การคำนวณ และการเชื่อมโยง เป็นศักยภาพที่แต่ละคนมีติดตัวมาตั้งแต่เกิดโดยถูกกำหนดมาจากพันธุกรรม สำหรับ IQ สามารถวัดระดับด้วยบททดสอบด้านต่างๆ เช่น คณิตศาสตร์ ภาษา ความคิดเชิงตรรกะ การมองเห็น เป็นต้น แล้วคิดผลคะแนนออกมา จะทำให้รู้ว่าค่า IQ อยู่ระดับไหน ซึ่งแบ่งได้หลายระดับ ตั้งแต่ 144 ขึ้นไป หมายถึง อัจฉริยะ ถ้าน้อยกว่า 55 หมายถึง IQ ต่ำ EQ (Emotional Quotient) ความฉลาดด้านอารมณ์ EQ ย่อมาจาก Emotional Quotient (ถูกคิดค้นโดย Peter Salovey และ John D.Mayer เมื่อปี 1990) หมายถึง ความฉลาดทางอารมณ์ สามารถรับรู้และเข้าใจอารมณ์ของคนอื่น รวมถึงสามารถปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งสามารถเรียนรู้และพัฒนาได้ AQ (Adversity Quotient) ความฉลาดในการแก้ปัญหา AQ ย่อมาจาก Adversity Quotient (ถูกคิดค้นโดย Paul G.Stoltz ) เป็นความสามารถในการเผชิญอุปสรรค สามารถแก้ไขปัญหาได้ มีความพยายามควบคุมสถานการณ์และแก้ไขสถานการณ์ด้วยตัวเอง มีงานวิจัยพบว่าคนที่มี AQ สูง จะมีสุขภาพแข็งแรงไม่ค่อยเจ็บป่วย หากเจ็บป่วยจะฟื้นตัวได้เร็วกว่าคนที่มี AQ ต่ำ ซึ่งรู้สึกท้อแท้ตลอดเวลา หากเป็นมากอาจถึงขั้นโรคซึมเศร้าได้ MQ (Moral Quotient) ความฉลาดทางจริยธรรมศีลธรรม MQ ย่อมาจาก Moral Quotient คือ การมีจริยธรรมและศีลธรรม ส่งผลต่อการควบคุมตัวเองให้มีระเบียบวินัย ซื่อสัตย์ กตัญญู รับผิดชอบต่อสังคม รู้ผิดถูกสำนึกชั่วดี อ่อนน้อมถ่อมตนและมีสัมมาคารวะ โดย MQ สามารถฝึกฝนได้ แต่ค่อนข้างใช้เวลา หากได้รับการปลูกฝังที่ดีมาตั้งแต่เด็ก จะส่งผลไปในทางที่ดี ตอนโตเป็นผู้ใหญ่ แต่ถ้าไม่เคยถูกปลูกฝัง MQ มาเลย ผลที่ได้อาจจะตรงกันข้าม HQ (Health Quotient) ความฉลาดในการดูแลรักษาสุขภาพ เชาว์สุขภาพ หรือ HQ หมายถึงความสามารถในการดูแลสุขภาพให้พ้นจากโรคภัยไข้เจ็บ รวมถึงสร้างความเข้มแข็งให้ร่างกายและจิตใจนำไปสู่ความสมบูรณ์ของร่างกายในอนาคต สำหรับร่างกายที่แข็งแรงนั้น จะต้องออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง ตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ PQ (Play Quotient) ความฉลาดจากการเล่น ความฉลาดที่เกิดจากการเล่น มาจากความเชื่อที่ว่า การเล่นพัฒนาความสามารถของเด็กได้หลายทาง เช่น ด้านร่างกาย ความคิดสร้างสรรค์ อารมณ์และสังคม SQ (Social Quotient) ความฉลาดทางสังคม ใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น มนุษย์ไม่สามารถอยู่คนเดียวได้ การเข้าร่วมสังคมจึงเป็นเรื่องสำคัญ เพื่อพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน การมี SQ จึงเป็นความฉลาดทางสังคม ที่สามารถใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่นได้ ต้องเปิดใจให้กว้าง ยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น ไม่เบียดเบียนกัน OQ (Optimist Quotient) ความฉลาดด้านการมองโลกแง่ดี การมองโลกในแง่ดี ทำให้เป็นคนมีสุขภาพจิตดี เมื่อเกิดปัญหาไม่เครียดจนเกินไป ทำให้สามารถฝ่าฟันอุปสรรคไปได้ หากลองเปลี่ยนมุมมองใหม่ๆ สร้างจิตใจให้แจ่มใส โอกาสที่จะผ่านปัญหาเป็นไปได้มากกว่าคนที่ OQ ต่ำ UQ (Utopia Quotient) ความฉลาดทางการจิตนาการ จิตนาการ เป็นจุดเริ่มต้นของความคิดสร้างสรรค์มากมาย การที่เรามี UQ จะทำให้เป็นคนที่มีความฉลาดทางจิตนาการ สามารถสร้างสรรค์ผลงาน จนกลายเป็นแรงบันดาลใจกับงานใหม่ได้ คนที่มีจิตนาการจะเป็นบุคคลที่กล้าลองผิด ลองถูก และพร้อมพุ่งชนปัญหา แต่ถ้า UQ น้อยอาจจะกลายเป็นคนก้าวร้าวขาดการไตร่ตรองยึดติดอยู่แต่ในโลกของความฝัน
